BẢN SẮC TRÀ VIỆT CỦA DOIDEP

“Kẹp sách im lìm song trúc biếc.

Chén trà thanh nhẹ án sen thơm”.

(Tuy Lý Vương Miên Trinh)

Trà vị nhân sinh, thể nghiệm từ trà tựa như nhân sinh, kinh qua nắng gió, gột rửa từ mưa sa, trưởng thành từ giông bão, chịu đựng sự biến thiên khắc nghiệt của nhiệt độ giữa ngày và đêm, trải qua quá trình phơi, sao, vò, sấy; đã thành phẩm lại tiếp tục trui rèn qua nước sôi lửa bỏng – từ ấy mà đản sinh tinh túy của đời mình, tạo ra thức uống mang hương vị của đất trời.

Trà đi sâu vào trong tâm thức con người và văn hóa phương Đông. Thật vậy, dù khác biệt đến đâu, qua cách thưởng trà có thể thấu được cái thần và cái hồn văn hoá của mỗi quốc gia. Ví như ở Trung Quốc, trà đậm chất thiền với câu nói nổi tiếng: Thiền – Trà nhất vị thì ở Nhật Bản, Trà chính là Đạo, mang thuộc tính của: Hòa – Kính – Thanh – Tịch… 

Ở Việt Nam, cái đạo – thần – hồn của trà Việt gắn với hoàn cảnh của một đất nước đã trầm mình trải qua bao cuộc bể dâu của thiên tai, địch hoạ mang đặc trưng của sự hào sảng. Tính dung hợp của người Việt tạo ra sự đa thức trong việc thưởng trà, từ sự cầu kỳ, phức tạp cho đến sự chân phương, giản đơn nhất. Mỗi kiểu thức gắn với nhân sinh quan, đề cao nghĩa khí, sự chân thành, đối nhân xử thế của con người, điển hình như câu nói “trà nô tửu tướng” thể hiện tâm thế phụng sự, đức tính khiêm cung của người Việt trong văn hoá trà của mình. Nếu để thưởng trà ngon cần “Nhất thủy – nhị trà – tam pha – tứ ấm – ngũ quần anh”, thì người Việt chú trọng yếu tố “Ngũ quần anh” hơn cả. Buổi trà ngon hay dở, cốt chỉ ở cái tâm tình.

Nhà lá đơn sơ

Tấm lòng rộng mở

Nồi cơm nấu dở

Bát nước chè xanh

Ngồi vui kể chuyện tâm tình bên nhau

                                                       (Hoàng Trung Thông)

Người Việt thưởng trà ở bất cứ đâu và bất cứ khi nào, vô cùng phong phú. Suốt dải đất chữ S, đều có thể thấy hình ảnh những “miếng bánh, chén trà, đôi câu chuyện”. Từ những trà thất sang trọng, tới giếng nước, gốc đa, đường làng. Từ những cầu kì của kiểu cách trà Tàu, cho đến những kiểu thưởng lãm bình dân: với cốc trà nóng, miếng trầu hay ngồi bệt vỉa hè với ly trà đá, thanh kẹo…

Và ở Việt Nam, hầu như nhà nào cũng có ấm pha trà, các văn phòng cty, cơ quan hoặc đoàn thể đều có nơi pha trà, từ cầu kỳ cho tới đơn giản. Cuộc trà bạn hữu có thể cười nói xôm tụ, thanh thanh sảng sảng, vui vẻ xuề xòa. Song, trà dâng người lớn tuổi, ông bà cha mẹ… vẫn khiêm cung hai tay dâng trà và mở miệng câu mời.

Ngày nay, giới trí thức tinh hoa càng chú trọng vào trà. Cách pha trà dần được trọng thị hơn. Họ xem việc uống trà là một cách rèn luyện tâm tính, nâng cao nội lực – hàm dưỡng bản thân, tu dưỡng đạo đức, đề thăng cảnh giới của bản thân.